Z protezą nogi za kierownicą – aspekt prawny

„Czy z protezą da się prowadzić samochód?”

Bardzo często słyszę to pytanie, a chyba jeszcze częściej widzę niedowierzanie, gdy wysiadam – od strony kierowcy naturalnie – ze swojego samochodu.

TAK, z protezą nogi można komfortowo i bezpiecznie prowadzić w zasadzie każdy pojazd, a już na pewno samochód. Zarówno z manualną, jak i automatyczną skrzynią biegów. Po amputacji na wysokości podudzia, jak i uda. Ale po kolei.

Jakie wymogi należy spełnić?

• gdy nie posiadasz jeszcze prawa jazdy:

to procedura uzyskania uprawnień do kierowania pojazdami wygląda tak, jak u każdej innej osoby. Musisz więc uzyskać od lekarza medycyny pracy odpowiednie zaświadczenie lekarskie, przejść szkolenie, a następnie przystąpić do egzaminu państwowego. To tak w telegraficznym skrócie. Lekarz zwykle wpisuje możliwość prowadzenia pojazdów z ograniczeniem w postaci dodatkowego kodu, który będzie umieszczony na blankiecie Twojego dokumentu. Zazwyczaj jest to wymóg prowadzenia w protezie, a dość często także posiadanie auta z automatyczną skrzynią biegów. Rzadziej konieczność przystosowania samochodu (np. umiejscowienia tzw. ręcznego gazu / hamulca przy kierownicy).

• gdy posiadasz już prawo jazdy:

to po amputacji powinieneś zawiadomić o tym starostę właściwego do miejsca Twojego zamieszkania.

Jest o tym mowa w art. 98 Kodeksu drogowego, który nakazuje: „niezwłoczne zawiadomienie starosty nie tylko w sytuacji utraty bądź zniszczenia dokumentu, ale i nastąpienia zmiany stanu faktycznego wymagająca zmiany danych zawartych w prawie jazdy”.

„Zmianą stanu faktycznego” będzie w tej sytuacji zmiana Twojego stanu zdrowia. O ile ustawodawca w ten właśnie sposób interpretował powyższy zapis. Spotkałam się wielokrotnie z tym, że nawet policjanci pracujący w wydziale ruchu drogowego nie mają pojęcia o tym, co właściwie może, a co powinna osoba po amputacji…

Interpretacja przepisu

Przeinterpretujmy jednak artykuł w zaproponowany przeze mnie sposób. W praktyce będzie oznaczać to, że musisz ponownie zgłosić się na badanie lekarskie. Podczas niego lekarz medycyny pracy na nowo oceni Twoją zdolność do prowadzenia pojazdów. I tutaj nie ma reguły odnośnie lekarskiego orzecznictwa. (Co jest zapewne spowodowane brakiem szczegółowych wytycznych dotyczących osób po amputacji – jak zauważyłeś artykuł 98 jest bardzo ogólny). I tak jedne osoby otrzymują zaświadczenie identyczne jak przed amputacją, inne mają jedynie ograniczenie w postaci wymogu protezy, a jeszcze inne zarówno protezę jak i przystosowanie auta. Wydany dokument musisz złożyć we właściwym starostwie wraz z wnioskiem o ponowne wydanie prawa jazdy. O szczegóły warto dopytać w urzędzie właściwym dla swojego miejsca zamieszkania.

Uprawnienia

Według polskiego prawa będąc po amputacji, jesteś osobą niepełnosprawną. Nawet jeśli – tak jak ja – się za taką nie uważasz. To co prawda temat na odrębny artykuł, ale w tym miejscu wspomnę tylko, że warto patrzeć na siebie jak na osobę Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ. (Brak kończyny niewątpliwie jest rodzajem niepełnosprawności). Nie zaś jak na osobę NIEPEŁNOSPRAWNĄ. Uważam, że całokształt tego ostatniego stwierdzenia podświadomie kieruje Twoje myśli w nieodpowiednią stronę. Pokutuje przecież przekonanie, że osoba niepełnosprawna jest niesamodzielna, zależna, smutna i zamknięta w sobie. Znasz to? Od dziś więc MASZ JAKĄŚ, POJEDYNCZĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ, co nie czyni Cię w całości niepełnosprawnym. Ale to tak na marginesie 😉

Karta parkingowa

Wracając do prawa. W świetle panujących przepisów jesteś więc niepełnosprawnym kierowcą. A takowi mają w naszym kraju kilka ciekawych przywilejów. Ale uwaga! Żeby móc z nich korzystać najpierw musisz wyrobić orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, a następnie tzw. kartę parkingową.

To właśnie owiana złą sławą karta parkingowa jest przepustką do korzystania z następujących przywilejów:

– parkowanie na tzw. kopertach (w większości dużych polskich miast – nawet w ścisłym centrum – koperty nie wymagają uiszczania opłaty parkingowej!);

– wyrobienie właściwego dla danego miasta identyfikatora / karty abonamentowej pozwalającego na bezpłatne parkowanie poza kopertami. Np. we Wrocławiu jest to tzw. identyfikator „0”;

– wjazd m.in. pod znaki zakazu: ruchu w obu kierunkach oraz wjazdu pojazdów silnikowych;

– postój w miejscach oznaczonych znakami: zakaz postoju, zakaz postoju w dni nieparzyste / parzyste oraz strefa ograniczonego postoju.

Dlaczego karta parkingowa jest owiana złą sławą?

Z dwóch względów. Po pierwsze od kilku lat mogą ją uzyskać jedynie osoby posiadające umiarkowany i znaczny stopień niepełnosprawności. A jak wiesz, szczególnie po amputacji na poziomie podudzia, często orzeka się stopień lekki. W takim wypadku kartka już niestety nie przysługuje. A przecież posiadanie protezy wiąże się niejednokrotnie z różnymi trudnościami w poruszaniu się, koniecznością korzystania z kul łokciowych, bólem podczas chodzenia itd. Szczególnie gdy proteza nie jest dobrze wykonana, co niestety wciąż się zdarza…

Po drugie są osoby, które nadużywają przywilejów płynących z posiadania karty. Często wynika to z nieznajomości przepisów, ale chyba częściej jest przejawem zwyczajnej nieuczciwości. Są to sytuacje, gdy karty używa ktoś z rodziny osoby uprawnionej w momencie gdy jej NIE przewozi. Czasami też karta zostaje zwyczajnie pożyczona lub skradziona. Częstym obrazkiem jest więc widok zupełnie zdrowej osoby wysiadającej z auta zaparkowanego na kopercie pod marketem czy w zatłoczonym centrum. Uczulam, aby w takiej sytuacji nie wzywać od razu odpowiednich służb, gdyż jak dobrze wiesz, dzisiejsze protezy idealnie naśladują zdrowe kończyny. Może się zdarzyć, że potencjalny oszust ma ukrytą pod nogawką protezę, której nie widać. Dodatkowo kartę parkingową mogą uzyskać osoby z chorobami neurologicznymi, narządu wzroku bądź słuchu, a te też niekoniecznie są widoczne na pierwszy rzut oka. Dopiero gdy masz pewność, że dana osoba nie powinna korzystać z karty możesz, najlepiej delikatnie, zwrócić jej uwagę.

Jestem przeciwnikiem zbyt gwałtownych reakcji. Tylko spokój może nas uratować ?

I tego spokoju Ci życzę – szczególnie za kierownicą!

Dasz radę!